Fesleğen (Reyhan) Nedir, Faydaları ve Zararları Nelerdir?

Yemeklere katıldığında harika bir koku, tat ve şifa veren fesleğen, sağlığa olan faydalarıyla da dikkat çeken bir bitkidir. Yaşlanmayı önleyen, kalbi korunmasına yardımcı olan ve strese iyi gelen bu bitkinin en etkin maddeleri; linalol, estragol, pinen ve cineoldür. Halk arasında genellikle reyhan olarak adlandırılmasına karşın bazı bölgelerde rahan, fesliyen, ırıhan, peslan ya da reyhan otu olarak da söylenmektedir.

Fesleğen Nedir, Fesleğen Nerelerde Kullanılır, Fesleğenin Faydaları ve Zararları Nelerdir?

Fesleğen; güzel kokusu ve şifasının yanı sıra, boyu 30-40 cm arasında olan, yaz mevsiminde pembe ve beyaz çiçekler açan tek yıllık bitkidir. Reyhan veya fesleğenin tohumları, taze çiçekli ve kurutulmuş dalları ile yaprakları kullanılmaktadır. Yaprakları yeşilin açık tonlarından koyu tonlarına kadar renk değiştirebilen bu bitki, kuru ve sıcak havaları seven, ancak soğuktan çok hoşlanmayan bir bitki türüdür. Fesleğen çiçeklenirken yaprakları toplanır, kaplarda saklanarak kurutulduktan sonra tüketilir. Mis kokulu bu bitkiyi balkonlarda ya da evlerin içinde yetiştirmek de kolaydır, çünkü bir saksıda bile kolayca yetişebilir. Fesleğenin yaprakları sallandığında çok güzel bir koku yayar, nitekim bu bitkiyi meşhur yapan en belirgin özelliği de zaten kokusudur.

Fesleğen Nerelerde Kullanılır?

Fesleğen genellikle yemeklere tat ve koku vermek amacıyla kullanılan bir bitkidir. Kurutulmuş ve taze olarak kullanabileceğiniz fesleğeni yemeklerinize katacaksanız, son aşamada eklemeniz gerekir. Bunun nedeni, pişirildiği zaman tadını kolayca kaybeden bir bitki olmasıdır. Neredeyse her bitkide olduğu gibi reyhanın da çayını hazırlayıp tüketmek mümkündür. Reyhan ya da fesleğen çayı hazırlamak için; yaklaşık 25-30 adet taze yaprağını alın ve sudan güzelce geçirin. Temizlediğiniz fesleğen yapraklarını bir demlik içine koyduktan sonra üstüne 4 bardak kaynar su ilave edin. Karışımı yaklaşık 10-15 dakika demlenmeye bırakın. Fesleğen çayı günde 2-3 bardak tüketilebilir.

Fesleğenin Faydaları Nelerdir?

Bilhassa sos olarak makarnalarda kullanılan fesleğen, yağ ve çay olarak da kullanılabilen bir bitkidir. Fesleğenin faydaları ise şunlardır;

• Fesleğen (Latince Ocimum Basilicum), özellikle sinir ve sindirim sistemini olumlu yönde etkileyen bir bitkidir. Mide krampı ve ağrıları, şişkinlik, sindirim sorunları ve koliklere karşı kullanılmaktadır.
• Bağırsak parazitlerinin yok edilmesine katkı sağlar.
• Mide bulantısını hafifletir.
• Yaşlanmayı önler, yaşlılık nedeniyle ortaya çıkan belirtileri azaltır.
• Bağışıklık sistemi açısından önemli olan beyaz kan hücrelerinin yapısını korumaya katkı sağlar. Ayrıca DNA yapısını ve hücreleri korur.
• Anti-bakteriyel bir özelliği vardır.
• Fesleğen, kalp dostu bir bitkidir ve kalbi korur.
• Sakinleştirici bir etkisi vardır, bu sayede gerginlik, sinir, halsizlik, depresyon ve stres gibi vakalarda yardımcı olur.
• Fesleğenin faydaları arasında sayabileceğimiz en önemli unsurlardan biri de, balgam söktürücü etkisinin olmasıdır.
• Ağız içinde ortaya çıkan pamukçuklar ya da yaralar, fesleğen ile ağız banyosu şeklinde iyileştirilebilir.
• Epilepsi, migren, boğmaca ve baş ağrısı gibi hastalıklara karşı etkili bir bitkidir.
• Böcek sokmaları (akrep, arı vb.) ve sinek ısırıkları gibi vakalarda ağrının hafifletilmesi için; 1 tatlı kaşığı kadar fesleğeni 2 bardak su ile kaynatın (10 dakika). Soğuduktan sonra etkilenmiş bölgeye sürün.
• Fesleğenin bağırsak gazlarını önleyici, iştah açıcı ve hazmı kolaylaştırıcı etkileri vardır. Bunun için 1 litre su ile yaklaşık 20 gram kuru fesleğeni kaynatın. Hazırladığınız karışımı günde 2 defa içebilirsiniz.
• Öksürüğü kesmek için 1 litre su ile yaklaşık 30 gram fesleğen tohumunu kaynatın ve günde 3 bardak tüketin.

Fesleğenin Migren ve Kansere Karşı Etkileri

Migrenin önlenmesi için; 1 tatlı kaşığı melisa otu, defne ve fesleğeni (hafifçe ezilmiş) 2 su bardağı kaynar su ile yaklaşık 15 dakika demleyin. Ilıdıktan sonra yavaş yavaş içebilirsiniz. Şayet şeker sorununuz yoksa bir kaşık balla tatlandırabilirsiniz. Bu karışım günde 2-3 bardak içilebilir (Olumlu etkilerini görmek için düzenli olarak 1 ay boyunca tüketmeniz önerilir).

Fesleğen üzerine yapılan çalışmalar, bu bitkinin kanseri önleyici bir etkisinin olduğunu ortaya çıkarmıştır. Antioksidan özelliğinden dolayı hücreleri korur ve ağız kanseri, meme kanseri, cilt kanseri gibi kanser türlerine karşı etkili koruma sağlar.

Fesleğenin Zararları Nelerdir?

• Her şifalı bitkide olduğu gibi, fesleğeninde bazı yan etkileri ve zararları olabilir. Özellikle aşırı miktarda ve aralıksız tüketilmesi, kişide olumsuz etkiler yaratabilir. Yanlış kullanım sonucu kanseri de tetikleyebilir. Bundan dolayı aşırı miktarda tüketilmemesi gerekmektedir.
• Gebe veya emziren kadınların fesleğen tüketmeleri önerilmez.
• Fesleğen, kan şekerini düşürür.
• Şayet cerrahi bir operasyon söz konusu ise, operasyondan 2 hafta önce ve sonra tüketilmemelidir. Kanamayı arttırıcı bir etkisi olduğu için, ameliyatlı bölgenin daha fazla kanamasına yol açabilir.
• Fesleğen, tansiyon düşüklüğü olan hastalarda kullanılmaması gereken bir bitkidir. Bunun nedeni ise, bitkinin zaten tansiyon düşürücü etkisinin olmasıdır.