Beslenme
Kuru Kayısı Hakkında Herşey – Malatyalıdan Dinle
Bahar aylarının en güzel meyvesi kayısı, kokusu ve lezzetinin yanında insan sağlığı açısından faydalı özellikleri ile biliniyor. Bir malatyalı olarak, size meşhur kuru kayısımızdan bahsetmek isterim. Uzmanların doğal antibiyotik olarak önerdiği kayısı, bünyesindeki vitamin ve minareller ile bir çok hastalığın da devası. Kurusu, pestili, reçeli, kompostosu ile hepimizin hayatında önemli yeri olan bir meyvedir kayısı. Ülkemiz dünya kayısı üretiminde ilk sırada bulunmakta ve kayısı üretimi açısından en zengin ilimiz Malatya’dır.
Kuru Kayısı Nedir?
Kayısının güneşte veya farklı yöntemlerle suyunu salması ve renginin dönmesi ile ortaya kuru kayısı çıkar. Kayısı ihracatımızın neredeyse tamamı da kuru kayısı şeklinde yapılmaktadır. Raf ömrünün uzun olması amacıyla kayısı kurutulurken sülfit maddesi kullanılır, bu kayısının organikliğini az miktarda bozarken faydalarını da nispeten azaltır.
Geleneksel yöntemler ile kurutulan kuru kayısı sağlığımız açısından da en faydalı olan çeşittir. Çoğumuzun büyüklerinden gördüğü üzere kayısılar güneşe bırakılır ve renginin koyu kahverengiye dönmesi beklenir. Tamamen organik olan bu kuru kayısı çeşidinin tek dezavantajı ise muhafaza edilmesinin dikkat gerektirmesidir. Özenle kuruttuğunuz kayısılarınızı nemsiz bir ortamda hatta mümkünse dolapta muhafaza ederek uzun süre tüketebilirsiniz.
Gün kurusu kayısı (açıkçası benim en sevdiğim tür) türünde su olduğu gibi kayısıyı terk eder fakat meyvenin tüm minarelleri içeride kalır. Bu sebeple doğal olmayan yöntemlerle kurutulan 1 kilo kayısı ile, 1 kilo gün kurusu kayısı arasında fayda yönünden ciddi farklar vardır. Günlük tüketim rutinlerinde gün kurusu diğer yöntemler ile kurutulan kayısılara göre daha az tüketilebilir.
Kuru Kayısının Faydaları
Kuru kayısının halk arasında da çok iyi bilenen başlıca faydası boşaltım sistemini düzene sokmasıdır(sindirim sistemi dostu). Bu sayede kabızlık ve hazımsızlık gibi sorunlarda doktorlar tarafından dahi ilaç niyetine tavsiye edilmektedir. Meyvesinden ziyade kuru kayısı suyundan arındığı ve tamamen faydalı maddelerden oluştuğu için kabızlığa birebir fayda etmektedir. Sabahları tüketeceğiniz 5-6 kuru kayısı, bağırsaklarınızı rahatlatacaktır.Açıkçası ben her sabah kesinlikle tüketirim. Sizede kesinlikle tavsiye ederim.
Kuru kayısı içerisinde bir çok vitamin, mineral taşımaktadır. Bunlardan en başlıcası ise demirdir. Demir eksikliği ile ortaya çıkan tüm rahatsızlıklarda kuru kayısı tüketilmesini tavsiye ediyoruz. Vücuttaki zararlı maddelerin atılmasında da önemli bir rol oynayan kayısı özellikle diyetisyenler tarafından da diyetlere eklenmektedir. Her bitkisel tedavide olduğu gibi kuru kayısı tüketiminde de kararınca tüketmek önemlidir, günde 20’den fazla kuru kayısı tüketimi tavsiye edilmez.
Bilinenin aksine kuru kayısı gebelere de çok faydalıdır. Küçüğün ihtiyacı olan bir çok maddeyi içerisinde bulundurduğu gibi hamilelerde kronik olan baş ağrısı, halsizlik, kabızlık gibi sorunları da önceden önler. Gebelerin aşırıya kaçmadan 3-4 adet kuru kayısı ve özellikle gün kurusu türünden tüketmeleri tavsiye edilir.
Kuru Kayısının Zararları
Hiçbir katkı maddesi bulunmayan organik kuru kayısının insan sağlığına hiçbir zararı yoktur.Açıkçası dozunda tükettiğinizde herhangi bir problem kesinlikle olmayacaktır. Yukarıda belirttiğimiz gibi fazla tüketilmesi tavsiye edilmez, aşırı tüketilmesi ve üzerine bol su içilmesi durumunda kişiyi ishal yapabilir(herşeyin fazlası zarardır). Bu da geçici bir ishaldir, tüketime ara verdiğiniz anda boşaltım sisteminiz tekrar düzene girecektir.
Özellikle 3 yaş altındaki çocukların kuru kayısı bolca tüketmeleri tavsiye edilmez. Bu yaşlardaki çocukların boşaltım sistemleri zaten çok iyi çalıştığı için, kuru kayısı tüketmeleri sonucunda çocuklar kolaylıkla ishal olabilirler. Yine de içerdiği zengin mineral ve vitaminler sebebiyle ara ara çocuklarımıza da gönül rahatlığı ile kuru kayısı yedirebiliriz.
Hangi Renk Kuru Kayısı Daha İyi?
Marketlerde sıkça gördüğümüz kayısının orijinal rengine daha yakın olan kuru kayısılar, kükürt ve sülfit ile kurutuldukları için raf ömürleri uzundur. Üzerinde kurt veya güve oluşumuna izin vermez. Bu kayısıların görüntüsü albenilidir çünkü kurutma süreleri daha kısadır ve içlerinde daha fazla su barındırırlar.
Gün kurusu olarak bilinen kayısı türü ise siyaha yakın bir kahverengi tonundadır. Şekil itibariyle buruşuk ve göze hitap etmese de lezzet ve sağlık açısından gün kurusu kayısı tabii ki daha ön plandadır. Ben açıkçası gün kurusu kayısının daha doğal olduğunu ve daha lkezzetli olduğunu düşünüyorum. Belki kükürtlü kayısı kadar çekici bir görüntüsü yok. Fakat kesinlikle tadını çok beğeneceksiniz. Sadece güneş ile kurutulduğu için hiçbir katkı maddesi içermez. Muhafaza ederken kekikle harmanlayarak muhafaza etmeniz ömrünü artırır, çok kolay kurtlanacağı için nemli bir ortamda bırakılmamalıdır.
Tartışmasız olarak koyu kahverengi (gün kurusu) olan kuru kayısı daha iyidir fakat diğer kayısı türlerinin de sağlık açısından zararları olduğunu söyleyemeyiz. Hangisini sevdiğinizin pek bir önemi yok, yeterki tüketin.
Kuru Kayısı Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Diğer tüm gıda maddeleri gibi güvenilir satıcı ve markalardan kuru kayısı ürününü satın almalısınız. İşlem görmüş kuru kayısıları alırken ambalajın sağlam olmasına ve son kullanma tarihinin geçmemiş olmasına dikkat ediniz. Bu süre geçmişse kuru kayısılar içten küflenmiş olabilir. Son kullanım tarihi kontrol edilmelidir. Açıkçası zaten ömrü uzun olan bir yiyecek.
Gün kurusu kuru kayısı alırken ise kayısının çok sertleşmemiş ve kurtlanmamış olmasına dikkat ediniz. Çok sert bir kayısı satın almışsanız, bir süre ılık suda bekletmeniz durumunda kayısılar yumuşayacaktır.
Kuru Kayısı Nasıl Tüketlimeli?
Her sabah boşaltım sisteminizin iyi çalışması için kuru kayısı tüketebilirsiniz. Yetişkin bireyler ve büyük çocuklar sabahları güne 4-5 kuru kayısı ile başlamayı hayat rutinlerine ekleyebilir. Özellikle kilo vermek isteyen okurlarımız, sabah aç karnına 4-5 kayısı ve üzerine 1 bardak su içerek diyetlerine ciddi bir katkıda bulunabilirler.
Hali hazırda ishal olan kişilerin kuru kayısı tüketmemesi tavsiye edilir zira bu ishalinizin şiddetini daha da artırabilir.
Kuru kayısıdan aynı zamanda çok güzel tatlı ve yemekler yapılabilir. Geleneksel yemeklerde de kullanılan kuru kayısının başlıca kullanım alanları reçel, komposto, hoşaf ve bazı tatlı çeşitleridir. Özellikle sıcak yaz günlerinde serinlemek için yapılan kayısı hoşafı tüm Anadolu’da yaygın bir şekilde yapılmaktadır. Yaz aylarında terleme yolu ile kaybedilen vitamin ve mineraller bir kase kuru kayısı hoşafı ile geri alınabilir.
Kuru kayısı sade haliyle kahvaltı sofralarını süsleyebilir. Aynı zamanda komposto ve reçel ile de tüm sofranın tatlı ihtiyacını giderebilir. Sabahları enerji isteyen bünyenizi tatmin eder ve zengin içeriği ile sizi gün boyu zinde tutar.
Kuru Kayısı Kalori
100 gram organik kurutulmuş kayısının içerisinde 250 kalori bulunmaktadır. Ortalama olarak 4 kilo kayısıdan 1 kilo kuru kayısı üretildiği için mineral ve vitamin yönünden oldukça zengin bir tüketim ürünüdür. Yine ortalama 100 gram kuru kayısıda 65 gram karbonhidat, 4 gram protein ve 1 gram doğal yağ bulunur. Kuru kayısı A vitamini yönünden çok zengin olmakla beraber içerisinde bol miktarda demir, sodyum, magnezyum ve kalsiyum bulundurur.
Görüldüğü gibi vücudun sürekli olarak ihtiyaç duyacağı mineraller kuru kayısı içerisinde mevcuttur. Özellikle yoğun kalsiyum içerdiği için kemik erimesi olan hastalara önerilir. Yine gelişim çağındaki çocuklarımız, tüketecekleri günlük 3-4 adet kuru kayısı ile kemik gelişimlerine katkıda bulunabilirler.
Kuru Kayısı Fiyatları
Kuru kayısı fiyatları Malatya ve kayısı yetiştiriciliği yapan şehirlerdeki hasat zamanlarına göre değişiklik gösterebiliyor. Özellikle soğuk hava şartları, sabah ayazları ve donlar ağaçları hasta etmekte ve kayısı verimini düşürmektedir.
Güncel olarak kuru kayısı kilo fiyatları hasat zamanı 10 lira iken diğer zamanlarda 20 liraya kadar çıkabiliyor. Özellikle İstanbul gibi büyük metropollerde fiyatın %100’e kadar artması da söz konusu. Faydaları düşünülünce elbette fiyatının karşılığı olan kuru kayısının hasat zamanlarının takip edilerek, o dönemlerde daha uygun fiyatlara satın alınmasını okurlarımıza tavsiye ediyoruz. Özellikle kuru kayısı alırken yukarıda yazdığımız muhafaza şartlarını sağlamalı aksi takdirde sadece tüketeceğiniz miktarlarda satın almalısınız.
2 Yorum