Alzheimer Neden Olur, Belirtileri Nelerdir, Nasıl Tedavi Edilir?

Her insanın zaman zaman da olsa yaşadığı bir sorundur; unutkanlık. Buna karşın unutulanları hatırlamak çok da uzun sürmez. Unutkanlık sorununun temel nedenleri; yorgunluk, stresli ve yoğun iş temposunun yaşandığı ortamlardır. Endişe etmeye gerek olmayan, basit unutkanlıklar şeklinde tanımlayabileceğimiz bu sorun, günlük hayatı etkileyecek kadar büyük bir sorun değildir. Alzheimer ise ilerleyen yaşa bağlı olarak ortaya çıkan, konuşma ve hatırlama gibi durumlarda bir takım sorunların yaşandığı, günlük hayatta yapılması gerekenleri yapmakta zorlanma gibi vakalar doğuran bir hastalık türüdür. Alzheimer, zaman geçtikçe ilerleyen, geri dönüşümü olmayan ve bunama olarak da bilinen bir hastalıktır. Ayrıca, belirtilerin görülmesinin ardından 7-8 yıllık süre içerisinde ölümle sonuçlanabilmektedir.

Alzheimer Hastalığı Nedir, Alzheimer Kimlerde Görülür, Alzheimer Neden Olur, Alzheimer Belirtileri Nelerdir, Alzheimer Hastalığının Tanısı, Alzheimer Nasıl Tedavi Edilir?

Özellikle 65 yaş üstü bireylerde sıklıkla görülen Alzheimer, cinsiyet ayırt etmeksizin oluşabilen, ancak kadınlarda görülme olasılığı daha fazla olan bir hastalıktır. Konuyla ilgili yapılan araştırmalarda, ortalama 15 kişiden birinin Alzheimer’a yakalanma riskinin olduğu belirlenmiştir (65 yaş üstü bireylerde). Bunun yanı sıra, 80 yaş üzerindeki her 2 kişiden birinde bu hastalık görülmektedir. Günümüzde yaklaşık 20 milyon Alzheimer hastası mevcuttur ve bunların 300 bin kadarı da ülkemizdedir.

Alzheimer Neden Olur, Hastalığın Seyri Nasıldır?

Alzheimer’ın başlıca nedenleri; genetik etkenler, beyin hücrelerinin hasar görmesi veya ölümü, beyinde biriken protein, bir takım zehirli maddeler ile sinirsel iletimin hasar görmesidir. Bunun yanı sıra, yaşın ilerlemesine bağlı olarak hastalığın görülme olasılığı artmaktadır. Esas nedeni kesin olarak bilinmeyen Alzheimer, yalnızca genetik faktörlere bağlı olan bir hastalık değil, sinsi ve yavaş yavaş ilerleyen bir hastalıktır. İlk başlarda kısa süreli unutkanlıklar şeklinde kendini belli eder. Örneğin, hasta bir gün evvel nereye gittiğini ya da ne yaptığını hatırlayamaz.

Alzheimer hastalığı ilerledikçe, hastanın günlük yaşamı iyice aksamaya başlar. Akrabalarını tanıyamaz hale gelir ve kurduğu cümleleri tekrar tekrar kurar. Böyle bir durumda hastanın psikolojisi de bozulur ve fazlasıyla içine kapanık bir kişi haline gelir. Ayrıca; tuvalet ihtiyacını giderme, yürüme, konuşma gibi eylemleri yerine getiremez ve hem zihinsel, hem de fiziksel olarak sorunlar yaşar. Alzheimer hastalığı ilerledikçe hastanın yakınları da zorluk çeker, çünkü bu tür hastaların tüm bakımları aileleri tarafından yapılmalıdır.

Alzheimer’ın Belirtileri Nelerdir?

Hastaların birçoğunda Alzheimer’ın belirtileri yavaş yavaş ortaya çıkar. Bundan dolayı belirtileri ilk aşamada fark etmek güç olabilir. Yaygın olarak görülen Alzheimer belirtileri ise şunlardır;

• Zihin karışıklığı ve yön hissini yitirme: Alzheimer hastası olan bir kişi dışarıya yalnız çıktığında kaybolabilir ve bulunduğu yere nasıl geldiğini hatırlamayabilir. Ayrıca, önceki zamanlarda iyi bildiği bir ortamı anımsamakta zorlanabilir. Bunun yanı sıra, tanıdıklarını, hangi evde yaşadığını ya da saatin kaç olduğunu hatırlamayabilir.
• Bozuk düşünce veya hafıza: Hasta, yeni şeyler öğrenmekte ve hatırlamakta güçlük çeker. Alzheimer’ın ilerleyen dönemlerinde hafıza kaybı yaşanır ve kendine ait bir şeyi anımsamayacak hale gelir.
• Sahip olduklarını kaybetme: Alzheimer hastaları, kendilerine ait olan bir eşyayı veya objeyi nereye koyduklarını unutabilirler. Aynı zamanda bu eşyaları çok değişik yerlere saklayabilirler (Örneğin, saati fırının içine koymak gibi).
• Günlük işleri yapmakta zorlanma: Alzheimer hastası olan bir kişi giyinme, yatağını toplama, yeme-içme gibi günlük işlerini yapmakta güçlük çeker ve bunların planını yapamaz hale gelir.
• Soyut düşünce: Alzheimer hastası için, kredi kartı borçlarını takip etmek gibi belirli fonksiyonlar, önceki haline göre daha zor gelmeye başlar. Rakamların ne anlama geldiğini veya sayılarla ne yapılması gerektiğini de hatırlayamaz.
• Davranış ve kişilikte farklılık: Hasta, normalin dışında asabi, sessiz, huzursuz ya da kızgın olur. Bununla birlikte kafası sürekli karışabilir, ürkebilir ya da paranoyak olabilir. Ayrıca, kış günü sokağa ayakkabısız ve ceketsiz çıkabilir, bakkala pijamasıyla gidebilir.
• Söylenenleri anlamada güçlük çekme: Alzheimer hastaları, en basit bir açıklamayı veya yönlendirmeyi bile anlamada güçlük çekerler. Kolayca kaybolurlar ve gittikleri yerde dolanmaya başlarlar.
• İletişim sorunları: Eşyaları tanısalar dahi isimlerini söyleyemez, cümleleri hatırlayamazlar. Ayrıca sıklıkla kullanılan sözcüklerin anlamlarını kavrayamazlar.
• Motivasyon kaybı: Hasta ciddi derecede pasifleşebilir ve herhangi bir şeyle ya da kişiyle etkileşim kurması için yönlendirilmesi gerekebilir.
• Beceri ve görsel bozukluğu: Alzheimer hastaları mekânsal becerilerini yitirir ve şekilleri tanıyamaz, onları belirli bir düzene sokamazlar.
• Uyku düzeninin bozulması: Alzheimer hastası gece uyanık kalıp, gündüzleri uyuyabilir.

Alzheimer Hastalığının Tanısı ve Tedavisi

Öncelikle yukarıda bahsettiğimiz belirtilerden bir veya birkaçının görülmesi halinde sinir hastalıkları uzmanı ya da psikoloğa başvurmak gerekir. Alzheimer; kan tahlilleri, beyin filmi ve laboratuvar sonuçları ile farklı hastalıklardan ayırt edilir. Bunun nedeni, her unutkanlık vakasının Alzheimer belirtisi olmamasıdır.

Alzheimer Tedavisi Nasıl Yapılır?

Alzheimer’ın kesin bir tedavisi mevcut değildir. Bunun yanı sıra, yapılacak olan tedavi yöntemleri ile hastalığı tamamen önlemek mümkün değildir. Alzheimer hastalığı ile ilgili bilmeniz gereken en önemli husus, erken tanıdır. Yapılan tedavi sonucunda Alzheimer belirtileri azaltılabilir ve hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir. Öncelikli amaç, hastanın günlük yaşantısını geri kazandırmaktır. Aynı zamanda olası psikolojik sorunların önlenmesi için bazı ilaçlar kullanılabilir (anti-depresan vb.) Ancak bu tür ilaçlar mutlaka doktor kontrolünde alınmalıdır, aksi halde içinden çıkılamayacak sorunlara neden olabilir. Her geçen gün Alzheimer hastalığı hakkında daha çok bilgi ediniyor ve daha çok ilaçlarla karşılaşıyoruz. Bu yönde yapılan çalışmalar, Alzheimer tedavisinde önemli adımların atıldığını işaret etmektedir.

Hastanın ve Alzheimer Yakınlarının Bilmesi Gereken Hususlar

• İlk olarak hastaya güven ve cesaret duygularını aşılamak şarttır. Alzheimer hastalarına sürekli yardım edilmeli ve bu durum kendilerine kabul ettirilmelidir.
• Alzheimer hastasının duygularını paylaşmak önemlidir. Hasta, gerektiği zaman doktora durumu hakkında bilgi vermeli ve bu iletişime göre tedavi uygulanmalıdır.
• Hastanın yapacağı işler bir yere not edilmelidir. Bu eylem, eşyaların yerini bulmak için de yapılabilir.
• Hastanın beslenme alışkanlığına ve sağlığına dikkat edilmelidir.
• Alzheimer hastalığının başlangıç aşamasında olsa bile, hastanın araç kullanması çok tehlikelidir. Dolayısıyla, yanında bir kişinin kendisine eşlik etmesi gerekmektedir.
• Alzheimer hastalarının hobilerini, yapmaktan keyif aldıkları şeyleri kısıtlamayın. Daha önce sevdiği bir şeyi yapmaya devam etmelidir, ancak çalışan bir kişiyse çalışmayı bırakmalıdır.
• Hastalığın boyutu ilerlemeden, kişinin sonraki bakım durumu hakkında bilgi alışverişinde bulunulmalıdır.
• Yalnızca hastaya değil, yakınlarına da hem maddi hem de manevi külfet getirdiği için, Alzheimer ile yaşamaya alışmak açısından destek alınması gerekir.